اهمیت و ارزش خانواده از دیدگاه ائمه اطهار (علیهم السّلام)
بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحیمِ
حدیث (1) رسول اکرم صلى الله علیه و آله :
خَیرُکُم خَیرُکُم لأَهلِهِ وَأَنَا خَیرُکُم لأَهلى ما أَکرَمَ النِّساءَ إلاّ کَریمٌ وَلا أَهانَهُنَّ إلاّ لَئیمٌ؛
بهترین شما کسى است که براى خانواده اش بهتر باشد، و من از همه شما براى خانواده ام بهترم، زنان را گرامى نمى دارد، مگر انسان بزرگوار و به آنان اهانت نمى کند مگر شخص پَست و بى مقدار. نهج الفصاحه، ح 1520
حدیث (2) رسول اکرم صلى الله علیه و آله :
اَلرَّجُلُ راعٍ عَلى أَهلِ بَیتِهِ وَهُوَ مَسؤُولٌ عَنهُم وَالمَرأَةُ راعیَةٌ عَلى بَیتِ بَعلِها وَوُلدِهِ وَهِىَ مَسؤُولَةٌ عَنهُم... ؛
مرد، سرپرست خانواده است و درباره آنان از او سئوال مى شود و زن، سرپرست خانه شوهرش و فرزندان اوست و درباره آنان از وى سئوال مى شود. صحیح بخارى، ج3، ص125
حدیث (3) رسول اکرم صلى الله علیه و آله :
خَیرُ الرِّجالِ مِن اُمَّتىَ الَّذینَ لایَتَطاوَلُونَ عَلى أَهلیهِم وَیَحِنُّونَ عَلَیهِم وَلا یَظلِمُونَهُم؛
بهترین مردان امّت من کسانى هستند که نسبت به خانواده خود خشن نباشند و اهانت نکنند و دلسوزشان باشند و به آنان ظلم نکنند. مکارم الأخلاق، ص 216
حدیث (4) امام صادق علیه السلام :
مَن حَسُنَ بِرُّهُ بِأَهلِ بَیتِهِ مُدَّ لَهُ فى عُمُرِهِ؛
هر کس به شایستگى در حقّ خانواده اش نیکى کند، عمرش طولانى مى شود. کافى، ج2، ص105، ح11
حدیث (5) رسول اکرم صلى الله علیه و آله :
مَن أَدخَلَ عَلى أَهلِ بَیتِهِ سُرُورا خَلَقَ اللّه مِن ذلِکَ السُّرُورِ خَلقا یَستَغفِرُ لَهُ إِلى یَومِ القیامَةِ؛
هر کس خانواده اش را شاد کند، خداوند از آن شادى موجودى مى آفریند که تا روز قیامت براى او آمرزش بخواهد. کنزالعمال، ج16، ص379، ح44995
حدیث (6) امام صادق علیهالسلام :
لایَزالُ المُؤمِنُ یُورِثُ أَهلَ بَیتِهِ العِلمَ وَ الدَبَ الصّالِحَ حَتّى یُدخِلَهُمُ الجَنَّةَ جَمیعا؛
مؤمن همواره خانواده خود را از دانش و ادب شایسته بهره مند مى سازد تا همه آنان را وارد بهشت کند. مستدرک الوسایل، ج12، ص201، ح13881
حدیث (7) رسول اکرم صلى الله علیه و آله :
إذا أرادَ اللّه بِأهلِ بَیتٍ خَیرا فَقَّهَهُم فِى الدّینِ وَوَقَّرَ صَغیرُهُم کَبیرَهُم وَرَزَقَهُمُ الرِّفقَ فى مَعیشَتِهِم وَالقَصدَ فى نَفَقاتِهِم وَبَصَّرَهُم عُیُوبَهُم فَیَتُوبُوا مِنها؛
هرگاه خداوند براى خانواده اى خیر بخواهد آنان را در دین دانا مى کند، کوچک ترها بزرگ ترهایشان را احترام مى نمایند، مدارا در زندگى و میانه روى در خرج روزیشان مى نماید و به عیوبشان آگاهشان مى سازد تا آنها را برطرف کنند. نهج الفصاحه، ح 147
حدیث (8) رسول اکرم صلى الله علیه و آله :
یا على: خِدمَةُ العِیالِ کَفّارَةٌ لِلکَبائِرِ وَتُطفى غَضَبَ الرَّبِّ، وَمُهُورُ الحُورِ العینِ، وَتَزیدُ فِى الحَسَناتِ وَالدَّرَجاتِ؛
یا على: خدمت به خانواده، کفاره گناهان کبیره و خاموش کننده خشم خداوند و مهریه حورالعین و زیاد کننده حسنات و درجات است. جامع الأخبار، ص 276
حدیث (9) رسول اکرم صلى الله علیه و آله :
اَلمُؤمِنُ یَأکُلُ بِشَهوَةِ أَهلِهِ، اَلمُنافِقُ یَأکُلُ أَهلُهُ بِشَهوَتِهِ؛
مؤمن به میل و رغبت خانواده اش غذا مى خورد ولى منافق میل و رغبت خود را به خانواده اش تحمیل مى کند. کافى، ج4، ص12، ح6
حدیث (10) رسول اکرم صلى الله علیه و آله :
تَلا رَسُولُ اللّه صلى الله علیه و آله (قُوا أنفُسَکُم وَأَهلیکُم نارا) فَقالُوا: یا رَسُولَ اللّه کَیفَ نَقى أَهلَنا نارا؟ قالَ: تَمُرُونَهُم بِما یُحِبُّ اللّه وَتَنهَونَهُم عَمّا یَکرَهُ اللّه ؛
رسول خدا صلى الله علیه و آله این آیه را تلاوت فرمودند: «خود و خانواده تان را از آتش دوزخ حفظ کنید»، گفتند: اى رسول خدا! چگونه خانواده مان را از آتش دوزخ حفظ کنیم؟ فرمودند: به آنچه خدا دوست دارد امرشان کنید و از آنچه خدا نمى پسندد، نهی شان نمائید. الدرّالمنثور، ج6، ص244
حدیث (11) امام صادق علیه السلام :
إنَّ المَرءَ یَحتاجُ فى مَنزِلِهِ وَعِیالِهِ إِلى ثَلاثِ خِلالٍ یَتَکَلَّفُها وَإن لَم یَکُن فى طَبعِهِ ذلِکَ: مُعاشَرَةٌ جَمیلَةٌ وَسَعَةٌ بِتَقدیرٍ وَغَیرَةٌ بِتَحَصُّنٍ؛
مرد در خانه و نسبت به خانواده اش نیازمند رعایت سه صفت است هر چند در طبیعت او نباشد: خوشرفتارى، گشاده دستى به اندازه و غیرتى همراه با خویشتن دارى. تحف العقول، ص 322
حدیث (12) رسول اکرم صلى الله علیه و آله :
یا على: لا یَخدِمُ العِیالَ إلاّ صِدّیقٌ أَو شَهیدٌ أَو رَجُلٌ یُریدُ اللّه بِهِ خَیرَ الدُّنیا وَالخِرَةِ؛
یا على: به خانواده خود خدمت نمى کند مگر صدّیق یا شهید یا مردى که خداوند خیر دنیا و آخرت را براى او مى خواهد. بحارالأنوار، ج104، ص132، ح1
حدیث (13) امام صادق علیهالسلام :
ثَلاثَةٌ اِن یَعلَمُهنَّ المُؤمِنُ کانَت زیادَةً فى عُمُرِهِ وَ بَقاءَ النِّعمَةِ عَلَیهِ: تَطویلُهُ فى رُکوعِهِ وَ سجودِهِ فى صلاتِهِ وَ تَطویلُهُ لِجلوسِهِ عَلى طَعامِهِ اِذا اَطعَمَ عَلى مائِدَتِهِ وَ اصطِناعُهُ المَعروفَ اِلى اَهلِهِ؛
سه چیز است که اگر مؤمن از آنها مطلع شود، باعث طول عمر و دوام بهره مندى او از نعمت ها مى شود: طول دادن رکوع و سجده، زیاد نشستن بر سر سفره اى که در آن دیگران را اطعام مى کند و خوش رفتارى اش با خانواده. کافى، ج 4، ص 49، ح 15
حدیث (14) رسول اکرم صلى الله علیه و آله :
اَلمَرأَةُ الصّالِحَةُ أَحَدُ الکاسِبَینِ؛
زن شایسته یکى از دو عامل پیشرفت خانواده است. بحارالأنوار، ج103، ص238، ح39
حدیث (15) امام حسین علیه السلام:
لاتـَرفع حــاجَتَک إلاّ إلـى أحـَدٍ ثَلاثة: إلـى ذِى دیـنٍ، اَو مُــرُوّة اَو حَسَب؛
جز به یکى از سه نفر حاجت مبر: به دیندار، یا صاحب مروت، یا کسى که اصالت خانوادگى داشته باشد. تحف العقول، ص 251
